كميتههاي انقلاب اسلامي اولين سازمانهايي بودند كه پس از انقلاب در ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ پس از پيام امام خميني تاسيس شد. اين سازمان پس از تصويب قانون تشكيل نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران در سال ۱۳۷۰، با شهرباني و ژاندارمري ادغام و سازمان نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران تاسيس شد.[۱]
كميتههاي انقلاب اسلامي اولين سازمانهايي بودند كه پس از انقلاب در ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ پس از پيام امام خميني تاسيس شد. اين سازمان پس از تصويب قانون تشكيل نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران در سال ۱۳۷۰، با شهرباني و ژاندارمري ادغام و سازمان نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران تاسيس شد.[۱]
پيشينه
پايگاههاي اوليه تاسيس كميتهها در مساجد محلات بود و روحانيون نقش عمدهاي در هدايت آن داشتند. همچنين محمدرضا مهدوي كني اولين سرپرست كميتهها بود.[۳]
در هر كميته يك روحاني نقش سرپرستي و پدري داشت و جنبه شرعي كارها در كميتهها تحت نظر روحانيون انجام ميشد و هر روحاني نظارت شرعي بر كارهاي اجرايي را انجام ميداد.[۴]
اين سازمان خارج از ديوانسالاري دولت مهدي بازرگان به خلع سلاح و تامين امنيت مراكز حساس، مصادره اموال، تعيين مسئول براي برخي نهادها، دستگيري برخي مقامات سابق و ساير فعاليت هاي مشابه ميپرداخت.[۵] به دليل تشكيل سريع سازمان، ساختار مردمي و سنتي و همچنين ضعف مديريت و نظارت، موارد متعددي از نقض قوانين و حقوق بشر در ساختار كميتهها روي داد كه از جمله مهمترين آن دستگيري و محاكمه يكي از فرماندهان كميته تهران (اسماعيل افتخاري معروف به اسمال تيغزن) بود.[۶] [۷]
فرماندهان كميته انقلاب اسلامي ايران
- محمد رضا مهدوي كني. از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۶۱
- علي فلاحيان. از سال ۱۳۶۱ تاسال ۱۳۶۴
- احمد سالك. از سال ۱۳۶۴ تا سال ۱۳۶۶
- سراج الدين موسوي. از سال ۱۳۶۶ تا سال ۱۳۶۸
- مختار كلانتري. از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۶۹
جستارهاي وابسته
پانويس
- تشكيل نيروي انتظامي به روايت اولين فرمانده آن. . خبرگزاري مهر، ۱۳۸۶/۰۷/۲۹. بازيابيشده در ۲۶ مارس ۲۰۰۹.
- يادم ميآيد، انتشارات ناكجا
- روحانيان، رهبر معنوي كميتههاي انقلاب بودند. . خبرگزاري رَسا، ۲۳ بهمن ۱۳۸۷. بازيابيشده در ۲۶ مارس ۲۰۰۹.
- تاريخ شفاهي كميته انقلاب اسلامي؛ سيد علي هاشمي و علي رنجبر؛ تهران؛ ۱۳۸۷؛ مركز اسناد انقلاب اسلامي
- روزشمار انقلاب. . سايت آويني. بازيابيشده در ۲۶ مارس ۲۰۰۹.
- پديده «اسماعيل افتخاري». . روزآنلاين، ۲۹ آبان ۱۳۸۵. بازيابيشده در ۲۶ مارس ۲۰۰۹.
- در جلسه هفتم رسيدگي به اتهامات اسماعيل افتخاري رخ داد :شناسايي متهم از سوي شاهدان. . روزنامه ايران، ۲۹ مهر ۱۳۸۲. بازيابيشده در ۲۶ مارس ۲۰۰۹.
پيوند به بيرون
- تاريخ شفاهي كميتههاي انقلاب اسلاميخبرگزاري مهر، ۱۹ بهمن ۱۳۸۷
- كتاب خاطرات عزت شاهي از مسئولان كميته تهران
- علي خامنهاي در ديدار و بيعت پاسداران كميته با وي ۱۸ خرداد ۱۳۶۸