عمليات بزرگ ثامن الائمه(ع) و شكست حصر آبادان

آبادان از روزهاي اول جنگ، تا حدود يك سال، در محاصره نيروهاي نظامي بعثي بود. آماده كردن طرح يك عمليات منسجم و بزرگ براي شكستن حصر آبادان، چند ماه زمان برد. بالاخره با تصويب شوراي عالي دفاع، عمليات «ثامن الائمه» به عنوان اولين عمليات مشترك سپاه و ارتش، در ساعت 1 بامداد روز 5 مهر با رمز «نصر من الله و فتح قريب» شروع شد. عمليات ثامن الائمه كه اولين عمليات بعد از عزل بني صدر بود، در پايان همان روز با پيروزي مطلق ايران به پايان رسيد و نيروهاي بعثي، گروه گروه تسليم شدند. از فرماندهان اصلي عمليات، شهيدان امير سرتيپ ولي ا... فلاحي، حسن باقري و حسين خرازي بودند. در اين عمليات 1800 نفر نيروي دشمن اسير و 160 دستگاه تانك و نفربر آن ها به غنيمت گرفته شد. آمار شهداي نيروهاي اسلام، 150 نفر و كشته هاي بعثي، 1500 نفر بود.

فرمانده شجاع سپاه خرمشهر بود. شهيد جهان آرا، پس از پيروزي انقلاب اسلامي، فرمانده سپاه پاسداران خرمشهر شد و همزمان جهاد سازندگي اين شهر را تأسيس كرد. او و ياران مبارزش، بدون سلاح و تجهيزات لازم، 34 روز از اشغال شهر توسط نيروهاي بعثي جلوگيري كردند و يكي از جاودانه ترين حماسه هاي تاريخ ايران را رقم زدند. شهيد جهان آرا، پس از شكست حصر آبادان، در يك سانحه هوايي، به شهادت رسيد.

عمليات ثامن‌الائمه - ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد

عمليات ثامن الائمه يكي از عمليات‌هاي مهم در طي جنگ ايران و عراق است كه با رمز نصر من الله و فتح قريب در محور آبادان - شرق كارون به صورت گسترده در تاريخ ۵ مهر ۱۳۶۰ به فرماندهي مشترك انجام شد و منجر به شكسته شدن حصر آبادان و بازپس گيري بيش از ۱۵۰ كيلومتر مربع از خاك ايران شد.^[۱] ^[۲]

محتويات

آغاز جنگ تحميلي و محاصره شهرآبادان

جزيره آبادان در دورترين نقطه جنوب غربي ايران، قرار دارد كه از جنوب، آبهاي خليج فارس و از شمال و مشرق رودخانه‌هاي كارون و بهمنشير و از غرب، اروندرود آن را در برگرفته‌اند. اروندرود در غرب آبادان تنها رودخانه قابل كشتيراني ايران است كه تا پيش از جنگ تحميلي عراق، دو بندر بزرگ خرمشهر و آبادان از مسير اين آبراه به خليج فارس و درياهاي آزاد متصل مي شدند. آبادان به سبب وجود پالايشگاه نقش بسيار مهمي در صنعت نفت آن روز ايران داشت. خرمشهر نيز يكي از مهمترين بنادر مبادلاتي ايران محسوب مي شد كه از طريق راه آهن سراسري به ساير نقاط ايران متصل مي شد.

پس از حمله عراق در ۳۱ شهريور ۱۳۵۹ و اشغال سريع بخشهايي از خاك ايران، خرمشهر مهمترين شهر بندري ايران پس از ۴۰ روز مقاومت، سرانجام با عقب نشيني نيروهاي ايراني به دست نيروهاي عراقي افتاد. پس از سقوط خرمشهر، عراق تلاش كرد تا از طريق شرق كارون و شمال بهمنشير، آبادان را نيز اشغال كند كه با اين وضعيت آبادان در يك محاصره ۳۳۰ درجه‌اي قرار مي‌گرفت.

شرح عمليات ثامن الائمه

طرح عمليات ثامن الائمه در ۱۵ شهريور ۱۳۶۰، تكميل و سرانجام در ساعت ۱ بامداد روز پنجم مهر ۱۳۶۰ نيروهاي ايران با رعايت اصل غافلگيري كامل و پس از گسترش روي خط، به طور ناگهاني بر مواضع مقدم عراق هجوم برده و خاكريزهاي اوليه عراق را بدون زد و خورد اشغال كردند.

با سپري شدن تاريكي، نيروهاي هوايي طرفين وارد كارزار شده و هليكوپترها نيز به پرواز در آمدند و پشتيباني آتشهاي توپخانه هر دو طرف با شدت هر چه تمامتر به مرحله اجرا در آمد، و عراق نيروهاي احتياط خود را در منطقه شمال محور ماهشهر آبادان وارد عمل نمود.

نيروهاي ايراني با وجود گرماي شديد، مقاومت سرسختانه عراق را در هم شكستند و بعد از ۴۲ ساعت تلاش مداوم لشكر ۷۷ خراسان، رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، گروه فداييان اسلام و نيروهاي مردمي، عمليات با موفقيت كامل به پايان رسيد و نيروهاي عراق در منطقه عملياتي خسارات سنگيني را متحمل شدند و جزيره آبادان از محاصره آنان خارج شد.

نتايج عمليات ثامن الائمه

۱) ساحل شرقي رودخانه كارون تصرف گرديد.

۲) آبادان از محاصره يك ساله خارج شد.

۳) بيش از ۱۵۰ كيلومتر مربع از اراضي اشغال شده ايران آزاد گرديد.

۴) تلفات اين عمليات براي طرف عراقي: بيش از ۱۵۰۰ نفر كشته و در حدود ۲۵۰۰ نفر نيز به اسارت در آمدند. تعداد ۹۰ دستگاه تانك و نفربر، ۱۰۰ دستگاه انواع خودروي منهدم گرديد و تعداد ۳ فروند هواپيما و يك فروند هليكوپتر نيز سرنگون شدند. همچنين ۱۰۰ دستگاه تانك، ۶۰ دستگاه نفربر، ۳ دستگاه لودر و ۱۵۰ دستگاه خودرو به غنيمت گرفته شد.

۵) از نيروهاي ايراني ۳۰۰۰ نفر كشته و زخمي شدند و همچنين ۱۵۰ تانك٬ نه بالگرد تهاجمي از نوع بل اي‌اچ-۱ كبرا٬ دو بالگرد ترابري بوئينگ سي‌اچ-۴۷ شنوك٬ و سه بالگرد بل ۲۱۴ ايراني منهدم شدند.

منابع

«آشنايي با سالروز شكست حصر آبادان». همشهري آنلاين.
«شكست حصر آبادان مبدا تحول استراتژيك جنگ بود». خبرگزاري مهر.

محسن رشيد، گزارشي كوتاه/ مركزمطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ويرايش: مهدي انصاري، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيق جنگ، ۱۳۷۸، شابك: ۹۶۴-۶۳۱۵-۳۳-x

پيوند به بيرون

سايت جامع دفاع مقدس

حصر آبادان - ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد

عملياتهاي دوره محاصره آبادان

عمليات ثامن الائمه، شكست حصر آبادان - مركز تعليمات اسلامي ...

شكست حصر آبادان؛ طليعه آزادسازي خونين‌شهر - خبرگزاري مهر ...

شكست حصر آبادان، نقطه عطفي در جنگ بود

افكارنيوز - پنجم مهر سالروز شكست حصر آبادان/فيلم

بهار نيوز - سالروز شكست حصر آبادان

شكست حصر آبادان

شكست محاصره آبادان به رويدادي در زمان جنگ ايران و عراق اشاره دارد كه در پي عمليات بزرگ ثامن الائمه منجر به شكست محاصره شهر آبادان و آزادسازي بيش از ۱۵۰ كيلومتر مربع از خاك ايران شد.^[۱] ^[۲] ^[۳]

پس از بركناري بني صدر از فرماندهي كل قوا، امكان همكاري مشترك سپاه و ارتش ميسر شد. در وضعيت جديد سپاه مجدداً طرح خود را كه كامل تر نيز كرده بود به شورا عالي دفاع ارائه و آن را به تصويب رساند. اين طرح سرانجام در ساعت يك بامداد ۵/۷/۱۳۶۰ با نام عمليات ثامن الائمه (ع) و با رمز «نصر من الله و فتح القريب» در سه محور دارخوين، فياضيه و جاده آبادان - ماهشهر به اجرا درآمد. در اين عمليات ۱۶ گردان از سپاه، ۱۳ گردان از ارتش و يك گردان از ژاندارمري به مصاف حدود ۳۰ گردان دشمن رفتند كه تا ساعت ۱۴ ضمن شكستن محاصره آبادان، دو جاده مهم آبادان - اهواز و آبادان - ماهشهر را آزاد كردند. گفته مي‌شود شهيد حاج داود كريمي از فرماندهان مشهور جنگ، طراح اصلي طرح شكست محاصره آبادان بوده است.^[۴] ^[۵] ^[۶]